Qüdrətli boğazın girişi və tarixi yarımadanın bir hissəsi olan "Qızıl buynuz"u əhatə edən Haliç məhəlləsi İstanbulun ən gözəl marşrutlarından biri sayılır. Boğazın giriş nöqtəsini təşkil edən "Qızıl Buynuz" adı, bölgənin buynuz formalı görüntüsündən alınmışdır. Təbii limanı ilə "Qızıl Buynuz" bir vaxtlar Osmanlı və Şərqi Roma İmperiyalarının ticarət donanmasının lövbər saldığı mühüm liman olub. "Qızıl Buynuz" İstanbulun min ildən artıq tarixinin izlərini daşıyan məscidlər, kilsələr, sinaqoqlar və tarixi məktəblərlə çoxmədəniyyətli bir quruluşa sahib olan bölgələr sırasındadır. Bu gün bölgə həm də İstanbulun yeni cazibəsinə çevrilib, çünki şəhərin mütləq görməli yerləri Haliç ətrafında yerləşir.

Dəyişmiş tarixi sənaye sahələri və bu məkanların evsahibliyi etdiyi beynəlxalq tədbirlər regionun tarixi əhəmiyyətinə müasir və bədii ruh aşılayır.

Hətta bu günlərdə İstanbulun məşhur payız tədbiri "Contemporary İstanbul" da bu ərazidə həyata keçirilib. Müasir dünya incəsənətinin ən gözəl nümunələrini nümayiş etdirən "Contemporary İstanbul", yerli və beynəlxalq qalereyaları, sənət qurumlarını və rəssamları bir araya gətirib. Tədbirdə, incəsənət səhnəsindən arzu edilən əsərləri görmək, tarixi sənaye sahəsinin yenilikləri ilə tanış olmaq və "Qızıl Buynuz"un gözəl sahil zolağından həzz almaq üçün bir çox imkanlar təqdim edilib.

Bütün bu amillərə görə bu mənzərəli bölgəni araşdırmaq İstanbulun qədim dövrlərinə səyahət etmək kimidir. İstanbulun ən gözəl səmtlərindən biri olan Haliç sahilindəki dar və rəngarəng küçələr üç fərqli marşrutla  tur edilir.  Birincisi Fənər-Balat səmti: tarixi yarımadanın qonşu rayonları olan Balat və Fənər İstanbulun ən diqqətçəkən yerləri sırasındadır. Əsrlər keçsə də, onların ziyarətçiləri dəyişsə də, bir-birinə bağlı olan bu tarixi məhəllələr həmişə yaşaya bilib. Balatın sıldırım zolağı, oriel pəncərəli tarixi evləri ilə keçmişlə gələcəyi birləşdirən təsirli memarlıq quruluşuna malikdir. Bölgə, keçmiş və hazırkı dövrün sintezindən ibarətdir. Rəngarəng, labirintli küçələrdə kafelər, butiklər, ənənəvi çay bağları və sənətkarlıq dükanları mövcuddur. Balat və Fənər özünəməxsus ikinci əl mağazalar, antik mağazalar və auksionçularla doludur. Balatdan keçəndə çoxlu binalara rast gəlinir, Ahrida Sinaqoqu, Yanbol Sinaqoqu, Küçük Mustafa Paşa Hamamı (Türk hamamı) və möhtəşəm Bolqar Sveti Stefan Kilsəsi (Dəmir Kilsəsi) bunlardan yalnız bir neçəsidir.

"Qızıl Buynuz"un sahilində yerləşən Bolqar Sveti Stefan Kilsəsi (Dəmir Kilsəsi) həm də dünyada tamamilə dəmirdən hazırlanmış yeganə pravoslav kilsəsidir. Bu heyrətamiz konstruksiya, tökmə və metal hissələr Vyana Avstriyada istehsal edilib gəmilərə yüklənərək Balat şəhərinə gətirilib və "Qızıl Buynuz" sahillərinə yığılıb.  500 ton dəmirdən istifadə edilərək xaç şəklində inşa edilən kilsə 1898-ci ildən etibarən fəaliyyət göstərir.

Balatın sevimli qonşusu Fənər, möhtəşəm Fənər Rum Liseyi, Fənər Rum Ortodoks Patriarxlığı və Aya Yorgi Patriarxlığı Kilsəsi kimi diqqətəlayiq yerləri ilə İstanbulun ən məşhur marşrutlarından biridir. Fənər təpələrində XIX əsr memarlığının ən möhtəşəm nümunələrindən biri olan Fənər Rum Liseyi, Haliç üzərindəki ən əzəmətli tikilidir. "Qırmızı məktəb" kimi tanınan və qalaya bənzəyən bina Marseldən gətirilmiş odlu kərpiclə tikilib.

İkincisi Pierre Loti Təpəsi: tarixi yarımadada Pierre Loti təpəsi çox məşhur bir yerdir. Fransız yazıçısı Julien Viaudun şərəfinə adlandırılan onun təxəllüsü olan Pierre Loti Hill, heyrətamiz mənzərəsi və XIX əsrdən bəri qorunan qədim İstanbul memarlıq kolleksiyasını təqdim edir.  Pierre Lotiyə birbaşa kanatla və ya pilləkənlərlə qalxmaq mümkündür. Zirvə, İstanbulun heyrətamiz mənzərəsini təqdim edir. Buradakı kafe isə yerli sakinlər arasında olduqca məşhurdur.

Üçüncüsü Tarixi Kışladan məhəlləsi: Rami Kitabxanası məhəllənin ən yeni görməli yerlərindən biridir. Rami Kitabxanası İstanbulun Eyüpsultan bölgəsində keçmiş XVIII əsrə aid Rami Kışlası ərazisində yerləşir. Orijinal struktur və materiallar əsasında aparılan bərpa, təmir və tikinti işləri ilə Rami Kitabxanasının abadlaşdırılmış bağları və mədəniyyət-incəsənət mühiti ziyarətçilərinə maarifləndirici təcrübə təqdim edir.

220 hektar ərazini əhatə edən Rami Kitabxanası, İstanbulun ən geniş kitabxanasıdır və Avropada seçilən bir neçə kitabxanadan biridir. Kitabxana körpə və uşaq, rəqəmsal, gənclər, böyüklər və müxtəlif bölmələrlə hər yaşdan ziyarətçiləri qane edir. Kompleks 51 min kvadratmetrlik yaşıllaşdırma sahəsi sayəsində ziyarətçilərə təbiət qoynunda vaxt keçirməyə imkan verən quruluşla da diqqət çəkir. Ziyarətçilərini yaşıllıq sahələri, gəzinti və velosiped yolları ilə təmin edən Rami Kitabxanasında ağaclarla əhatə olunmuş süni gölməçə də var. Kitabxana bərpa üsulları və infrastruktur sistemləri də daxil olmaqla, davamlılıq prinsiplərinə tam uyğunluğunu, yerli mədəni həyatı dəstəkləyən, qədim resursları və məlumatları gələcək nəsillərə daşıyan strukturu tanıyaraq Biosfer Davamlı Muzey Sertifikatı alıb.

Esmira YAZKAN ASLANOVA,

"Respublika" qəzetinin

Türkiyə üzrə müxbiri.