Doqquzuncu planet adlandırılan və ölçüsünə görə Plutona bənzəyən cırtdan planet Eris 2005-ci ildə Günəş sisteminin uzaq nöqtələrində gizləndiyi aşkar edildikdən bəri müəmmalı olaraq qalır. Pluton NASA-nın “New Horizons” kosmik gəmisi tərəfindən 2015-ci ildə uçuş zamanı tədqiq edilərkən, Günəşdən təxminən 40 faiz uzaqda olan Eris heç vaxt ziyarət edilməyib.

"Respublika" “Science Advances” jurnalına istinadla xəbər verir ki, elm adamları bu soyuq və uzaq planetin daxili quruluşu və tərkibi haqqında təfərrüatları müəyyən etdikdən sonra onun peyki Disnomia ilə orbital əlaqəsinə əsaslanan araşdırmalar sayəsində Eris və onun Plutonla fərqlərini daha dolğun başa düşürlər.

Çərşənbə günü tədqiqatçıların dediyinə görə, Eris buz qabığının altındakı qayalı süxurlara malikdir. Plutonun xarici görünüşü də aşağısı qaya ilə örtülmüş buz kimidir, lakin daha yüksək buz tərkibinə malikdir və onun yeraltı maye okeana malik olduğu güman edilir.

Kaliforniya Universitetinin planetlər üzrə tədqiqatçısı Frensis Nimmo bununla bağlı deyib: "Biz artıq bilirdik ki, Erisin Plutonla müqayisədə daha çox qaya səthı malikdir. Bu o deməkdir ki, Erisin tarixinin hansısa bir nöqtəsində qayadakı buzların əriməsi üçün kifayət qədər isti olub, beləliklə, bütün qaya mərkəzə doğru hərəkət edib. Buz hərəkətsiz deyil, ancaq içəridən qalan istiliklə idarə olunan yavaş çalxalanma hərəkətini yaşayır. Çox güman ki, Erisin içində maye okean yoxdur”.

Erisin diametri təxminən 2,326 kilometrdir və Plutonun diametrindən (2,370 kilometr) bir qədər kiçikdir. Müqayisə üçün, Yerin peykinin diametri təxminən 3475 kilometr təşkil edir. Qayalı süxurların konsentrasiyasına görə Eris Plutondan təxminən 25 faiz daha çox kütləyə malikdir.

Eris və Pluton Günəş sistemimizin səkkiz planetinin ən kənarında olan Neptunun ətrafında yerləşir. Planetlərin yerləşməsi və adlarını müəyyən edən Beynəlxalq Astronomiya İttifaqı Eris və Plutondan əlavə beş cırtdan planeti - Seres, Haumea və Makemakeni tanıyır, lakin onlarla daha çox planet bu meyarlara uyğun ola bilər.

Erisi kəşf edən astronom Mayk Braun bildirib: "Bu tədqiqat böyük dağları və nəhəng təsir hövzəsi ilə Pluton haqqında öyrəndiyimiz bütün məlumatların kontekstinə Erisi də qoymağa kömək edir. Ən böyük cırtdan planetlərin hər biri unikaldır və geniş elmi tədqiqatların mövzusudur”.