İllərdir Şuşaya yenidən ayaq basmağın həsrəti ilə yaşamış məcburi köçkünlər artıq doğma yurda qayıdırlar. Onların ən böyük arzusu Şuşaya, ata-baba torpağına qovuşmaq idi. Bu illər ərzində onlar köçkünlük həyatı yaşayıb, müxtəlif çətinliklərə, həyatın sınaqlarına məruz qalıblar. Hazırda onlar əzəli torpaqlarına qovuşurlar.
25 may 2024-cü ildə Prezident İlham Əliyevin tapşırığına uyğun olaraq, Şuşa şəhərinə növbəti köç karvanı yola salınıb. Ölkəmizin müxtəlif ərazilərində yataqxana, sanatoriya, pioner düşərgəsi, yarımçıq tikililər və inzibati binalarda müvəqqəti məskunlaşmış ailələrdən ibarət köç karvanı Bakı şəhərinin Qaradağ rayonundan yola düşüb. Qeyd edək ki, bu mərhələdə Şuşa şəhərinə 32 ailə - 125 nəfər köçürülüb. Prezident, Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə rəşadətli Azərbaycan Ordusunun qazandığı Zəfərdən sonra məcburi köçkünlər könüllü, təhlükəsiz və ləyaqətlə doğma yurdlarına qayıdırlar. Doğma yurda qayıdan Şuşa şəhəri sakinləri hərtərəfli dövlət qayğısı ilə əhatə olunduqlarına görə Prezident İlham Əliyevə və Birinci vitse-prezident Mehriban xanım Əliyevaya minnətdarlıq bildiriblər. Onlar, həmçinin torpaqlarımızı işğaldan qurtaran rəşadətli Azərbaycan Ordusuna, qəhrəman əsgər və zabitlərimizə təşəkkür edərək, bu yolda canlarından keçən şəhidlərimizə rəhmət, ailələrinə səbir diləyiblər. Xatırladaq ki, indiyədək Şuşa şəhərində 90 ailənin, yəni 349 nəfərin daimi məskunlaşması təmin edilib.
On illər boyu davam etmiş köçkünlükdə onlar həsrətli ömür sürüblər, erməni təcavüzü nəticəsində evlərini tərk edərək yataqxanalarda məskunlaşmaq məcburiyyətində qalıblar. Bütün bu çətinliklərə baxmayaraq, onlar güclü birlik hissini qoruyub saxlayıb, ən çətin anlarda dövlətimizə, əsgərlərimizə dəstək olublar. İllər keçdikcə çətinliklərlə, ağır sınaqlarla üzləşsələr də bir gün Şuşaya qayıdacaqlarına ümidlərini heç vaxt itirməyiblər. Nəhayət, bu gün Şuşaya qayıdış möhkəmlik və əzmkarlıqla səciyyələnən 30 illik ağrılı yolun xoşbəxt sonudur. Şuşa, öz ata-baba yurdlarına geri qayıdan məcburi köçkünləri sevinclə və qürur hissi ilə qarşılayır. Şuşanın tanış mənzərələri keçmiş xatirələri oyadır, bu qayıdış soydaşlarımıza qol-qanad verir. Şəhərin yenidən qurulması vaxt aparsa da mədəni əlaqə artıq başlayıb. Zəngin tarixi və mədəniyyəti ilə tanınan Şuşa xalqın qəlbində xüsusi yer tutur. Məcburi köçkünlərin Şuşaya qayıdışı həm də işğaldan azad edilmiş ərazilərdə həyata keçirilən möhtəşəm yenidənqurma işlərinin sübutudur. Burada tikinti-quruculuq işləri görünməmiş sürətlə aparılır, şəhərlər, kəndlər ümid rəmzinə çevrilir. Bu sürətli inkişaf, tarixi əhəmiyyətə malik regionların bərpası və canlandırılmasının prioritet təşkil etdiyi uğurlu siyasətin nəticəsidir.
Azərbaycanın 2024-cü il üzrə dövlət büdcəsində işğaldan azad olunmuş ərazilərin yenidən qurulması və bərpası xərclərinin 3 milyard 825 milyon manatdan 4 855,8 milyon manata çatdırılması nəzərdə tutulub. Beləliklə, işğaldan azad olunmuş ərazilərə xərcləmələr 1 milyard manatdan çox artırılıb. Şuşada və işğaldan azad edilmiş digər ərazilərdə aparılan yenidənqurma işləri infrastrukturun, evlərin və ictimai xidmətlərin yenidən qurulması istiqamətində birgə səylərlə yadda qalır. Şəhərdə yaşayış şəraitini bərpa etmək və geri qayıdan sakinlərin həyat şəraitini yüksəltmək məqsədilə yollar, məktəblər, xəstəxanalar və mədəniyyət abidələri yenidən qurulur. Bu, məcburi köçkünlərin geri qayıtmasını asanlaşdırır. Tikinti işlərinin sürətli tempi dövlətimizin bu bölgələri canlandırmaq və geri qayıdanların öz həyatlarını bərpa etmək üçün lazım olan dəstəyinin bariz göstəricisidir. Yenidənqurma siyasəti əhəmiyyətli investisiyalar və resursların geniş miqyasda səfərbər edilməsini əhatə edir. Bu prosesdə təcrübə və maliyyə cəhətdən beynəlxalq əməkdaşlıq və tərəfdaşlıqlar da mühüm rol oynayıb. İşğaldan azad olunan ərazilərdə təkcə infrastruktura deyil, həm də iqtisadi inkişafa, sosial xidmətlərə və mədəniyyətin qorunmasına diqqət yetirilir.
Bu siyasətin uğurla həyata keçirilməsi Şuşanın transformasiyasında özünü göstərir. Əvvəllər dağıntıların olduğu yerdə indi yeni başlanğıcların əlamətləri görünür. Küçələr asfaltlanır, tarixi binalar bərpa olunur, geri qayıdan məcburi köçkünlərin yerləşdirilməsi üçün yeni yaşayış massivləri salınır. Yenidənqurma səyləri zamanı Şuşanın mədəni və tarixi əhəmiyyətinə də həssaslıqla yanaşılır. Müasirləşmə və tarix arasındakı tarazlıq Şuşanın özünəməxsus xarakterini qoruyub saxlamaqla yanaşı, onun gələcək inkişafına da zəmin yaradır. İşğaldan azad edilmiş ərazilərdə, xüsusən Şuşada tikinti-quruculuq işlərinin görünməmiş sürətlə aparılması dövlətimizin həyata keçirdiyi uğurlu siyasəti bir daha göstərir.
Nurcan SÜLEYMANOVA,
"Respublika".
