Sən demə, göz yaşlarımız...

Məlumdur ki, gülmək sağlamlığımıza müsbət təsir edir. Belə ki,  mütəxəssislərdən bəziləri daha uzun yaşamağın sirlərindən birinin də  elə gülmək olduğunu deyirlər. Yaxşı, bəs ağlamaq necə?  İndiyə qədər ağlamağın faydaları ilə bağlı bir çox araşdırmalar edilmişdir, gəlin, nəticəni nəzərdən keçirək...

İstər sevincdən olsun, istər kədərdən zaman-zaman bütün insanlar - kişilər də, qadınlar da ağlayırlar. Ağlamaq faydalıdırmı?  Ağlamaq, ilk növbədə, endorfin hormonun ifraz olunmasına səbəb olur. Bu hormon insana sevinc bəxş edən xoşbəxtlik hormonlarından biri olaraq tanınır. Onun digər bir faydası isə ağrıları azaltmasıdır.

Aparılan araşdırmalar nəticəsində sübut olunub ki, ağlamaq insanın həm bədən, həm də ruh sağlamlığı üçün faydalıdır. Adətən ağlayan biri üçün həmişə "ağla ki, rahatlayasan" deyirlər. Əslində bu, çox düzgün bir fikirdir, ağlayan insan öz stresini, gərginliyini göz yaşıyla çıxararaq depressiya kimi ruhi xəstəliklərdən uzaq olur.

Həmçinin insan ağlayarkən onun göz yaşları orqanizmdəki zərərli maddələri özü ilə birgə xaric edir. Hansı ki, bu zərərli maddələr orqanizmdə qaldıqda ümumilikdə orqanizmin fiziki və psixi yüklənməsinə səbəb olur. Maraqlı faktlardan biri də odur ki, göz yaşları ilə birgə orqanizmdən təkcə zərərli maddələr deyil, həm də stres stimulyatorları  xaric olunur. Lakin bu, o demək deyil ki, bütün günü hönkür-hönkür ağlamaq lazımdır. Əslində söhbət sakit göz yaşları axıtmaqdan gedir. Yəni təsirli bir filmə baxarkən, həzin bir musiqi dinləyərkən, yaxud kövrək bir məqamla üzləşərkən axıdılan göz yaşları nəzərdə tutulur. Mütəxəssislər belə göz yaşlarını insan üçün zəruri sayır və tövsiyə edirlər ki, buna görə utanmaq, çəkinmək lazım deyil. Əks təqdirdə, göz yaşlarını məcbur saxlamaq bir çox ciddi xəstəliklərin yaranmasına yol aça bilər. Psixoloqların fikrincə,  aylarla, illərlə ağlamayan insanlarda sinir pozğunluğu və psixi dəyişikliklər daha çox müşahidə olunur.

Xərçəngə meydan oxuyan çərəz

İspaniyalı alimlərin araşdırmaları nəticəsində məlum olub ki, fındıq xərçəng xəstəliyi riskini 40 faiz azalda bilər. Elm adamları hesab edirlər ki,  iltihab əleyhinə xüsusiyyətlərə malik olan fındıq antioksidantlar, vitaminlər və liflərlə zəngin olduğundan xərçəngin qarşısını almaq üçün kifayət qədər təsirli qidalardandır.

Statistik göstəricilərə görə, dünya üzrə hər iki insandan biri xərçəng xəstəliyinə tutulur. Lakin araşdırmalar göstərir ki , bu riskin qarşısını nisbətən almaq olar. Məlum olub ki, fındıq hətta xərçəngdən ölüm riskini 40 faiz azalda bilər.

İspaniyada 7 min nəfərdən çox sınaq  işrtirakçısının qatıldığı  araşdırmalarda həftədə 3 dəfədən çox qoz-fındıq yeyənlərin xərçəngdən ölüm riskinin xeyli azaldığı müəyyən edilib. Təbii ki, spirtli içki qəbulu, fiziki fəaliyyət və siqaret kimi digər faktorlar nəzərə alınıb.

Bununla yanaşı, araşdırmalar göstərib ki, çərəzlər əsasən də fındıq xərçəng, diabet və ürək-damar xəstəlikləri də daxil olmaqla bir sıra problemlərin qarşısını ala bilər. Məhz bu səbəbdən də sözügedən  xəstəliklərin öhdəsindən gəlmək üçün həftədə 3 dəfə, gün ərzində isə  bir ovuc qoz-fındıq kimi çərəzlərin qəbulu tövsiyə edilir.

Yaz aylarında hansı xəstəliklər aktivləşir?

İnsanlar arasında belə bir inanc var ki, yaz fəslinin gəlişi ilə bəzi xəstəliklər baş qaldırır. Məsələ burasındadır ki, bu fikirlə həkimlər də razılaşırlar. Onlar bunu yazda vitaminli qidaların azalması ilə əlaqələndirirlər. Vitamin çatışmazlığı sayəsində isə immun sistemi zəifləyir ki, bu da  halsızlığa və  xəstəliklərə qarşı müqavimətin azalmasına səbəb olur.

Məlumdur ki, bahar mövsümü allergiyaları alovlandıran fəsillərdəndir.  Lakin bu fəsildə  allergiya ilə yanaşı, digər xroniki xəstəlikləri olan insanlar da həkimə müraciət edirlər. Məsələn, qış fəslinin bitməsi ilə orqanizmin müdafiə qabiliyyətinin azalması fonunda müxtəlif soyuqdəymələr ağırlaşmalara səbəb ola bilər. Bu səbəbdən də yaz aylarında bronxit, pnevmoniya,  paranazal sinuslardan (burun nahiyəsindəki boşluqlar) ağırlaşmalar mümkündür.

Bağırsaq virusları da soyuqdəymə ilə yanaşı aktivləşir. Onlar həm hava damcıları, həm də çirkli əllər, keyfiyyətsiz qida ilə yayılır. Əlamətləri isə olduqca tipikdir - ürəkbulanma, qusma, ishal və qızdırma. Mədə və ya bağırsağın peptik xorasından əziyyət çəkən insanlarda kəskinləşmə ən çox yaz və payızda baş verir ki, bu da  hava temperaturunun dəyişməsi və qidalanma ilə əlaqələndirilir.

Dermatit və digər dəri problemləri də qışdan sonra artır. Belə ki, vitamin və mineralların çatışmazlığı dəriyə mənfi təsir edir və  nəticədə qaşınmalar, ekzema, atopik dermatit, müxtəlif etiologiyalı dermatozların  kəskinləşməsinə səbəb olur.

Nevroz və depressiya da çox vaxt yaz aylarında kəskinləşir. Onlar somatik patologiyalarda olduğu kimi, eyni mexanizmlərə əsaslanır - stres, qidalı komponentlərin olmaması, sinir sisteminin həddindən artıq yüklənməsi və  qışdan sonrakı yorğunluq.

Yaz aylarında revmatizmal xəstəliklərdə də şiddətlənmələr müşahidə olunur. Çünki bu xəstəlik də immun sistemi ilə bağlı olan xəstəliklərdir. Soyuqlardan sonra vitamin çatışmazlığı, günəş enerjisinin yoxluğu ilə əlaqədar immun sistemi zəifləyir. Belə xəstələrdə xüsusilə D vitamini azlığı sümüklərdə kalsiumun tənzimlənməsinin pozulmasına və oynaq ağrılarına səbəb olur.

Hazırladı:

Elenora HƏSƏNOVA,

"Respublika".